Bir IP adresi olan domain sayısının 1 milyarın üzerinde olduğu tahmin ediliyor*. Tabii ki bu domainlerin büyük bir kısmı parka çekilmiş domainler, gerçek websiteleri değil. Buna rağmen, internetteki aktif websitesi sayısı çok fazla. Kişisel tecrübelerime göre, çoğu kullanıcı sitelerin URL’lerini kullanmıyor. Hatırlamadıklarından değil, browserın adres çubuğuna yazmaları gereken yazının uzunluğundan. Google’a girmek için adres çubuğuna “google” yazıp enterlayan, Google arama sonuçlarından tekrar Google’a giren kişileri gördü bu gözler :) Yani, arama motorları internet kullanıcısının vazgeçilmezi olabilir.
Kullanıcılar her türlü ihtiyaçlarını, aradıklarını arama motorlarına çekinmeden söylüyorlar. Google’ın arama kelimesine öneriler verdiği aracının meme’e dönüşmesi bunun kanıtı. Bu “alışkanlık” Google, Bing, Yandex gibi arama motorlarının büyük gelir kaynaklarından birisi. Bu geliri artırabilmek için de kullanıcılarının geçmiş aramalarını, lokasyonlarını, dillerini, arama sonuçlarına nasıl tepki verdikleri gibi detaylı bilgileri, ilişkilendirdikleri kimlik ile saklıyorlar. Ve bu durumu kullanıcılara “kişiselleştirilmiş, daha iyi sonuçlar” özelliği olarak sunuyorlar.
Aradığınız her kelimenin, aldığınız her aksiyonun size ait bir profilde saklanarak ticari bir ürün haline getirilmesini istemiyorsanız, sizi ve alışkanlıklarınızı takip etmeyen bir arama motoruna ihtiyacınız var.
Bu yazımda Google’dan uzaklaşmak için yapılacaklar listemde 2. sırada olan Google alternatifi arama motorlarından bazılarını inceledim.
Google Alternatifi Arama Motorları
DuckDuckGo
Kullanıcılarını takip etmeyen, onların profilini oluşturmayan bir arama motoru. Google Ads gibi profil ile değil, tamamen arama kelimesi ile eşleşen ve kullanıcıları takip etmeyen reklamlar gösteriyor (eskiden göstermiyordu). Gösterdiği reklamlar arama sonuçlarını katletmiyor (Google’ın aksine). Ayrıca DDG, reklam görmek istemiyorsanız size reklam göstermiyor. Tor ve light versiyonları mevcut. Kullanıcı hesabı kayıt/giriş olayı yok.
Eksilerine gelecek olursak, ABD merkezli olması “tamamen” güvenilir hale getirmiyor. AWS üzerinde barınıyor (yine ABD merkezli). Birden çok yatırımcısı ve hisse sahibi var*. Gelirini reklamlardan ve satış ortaklığı sistemlerinden kazanıyor. Bunların hiç biri henüz bir sorun teşkil etmese de, potansiyeli var. Sizi takip etmediği için arama sonuçları tabii ki Google kadar nokta atışı değil. Arama kelimelerinizi biraz şekillendirmeniz gerekebiliyor.
StartPage
Dünyanın en güvenli arama motoru olduklarını iddia ediyorlar. Google’ın arama sonuçları konusunda geçilemeyeceğini düşündükleri için (katılıyorum) arama sonuçlarını Google’ın ücretli API’si ile üretiyorlar. Sundukları ise; reklamsız, sizi takip edemeyen ve Google kalitesinde arama sonuçları. API üzerinden Google’a hiç bir kişisel bilgi verilmediği için, Google ve diğer firmalar tarafından takip edilemiyorsunuz. Arama sonuçlarına tıklayıp bir siteye gittiğinizde, o siteye IP adresiniz dahil bir çok kişisel veri veriyorsunuz. Bu yüzden StartPage, bütün arama sonuçlarının sağ tarafına Anonim Olarak Görüntüle linki ekliyor. Bu linke tıkladığınız zaman, ücretsiz bir proxy üzerinden ilgili siteyi ziyaret ediyorsunuz. Bu ekstra güvenlik katmanını takdir ettim doğrusu.
Arama sonuçları sayfasını HTTP GET methodu yerine POST methodu ile görüntülemeye izin verdiği için, sonuçlardan ziyaret edeceğiniz site, arama kelimenizi görüntüleyemiyor ve ilgi alanınıza göre bir profil oluşturamıyor. ABD ve Avrupa lokasyonlu sunucuları mevcut. İsterseniz sadece tercih ettiğiniz birini seçerek, StartPage ile olan bütün iletişiminizi o lokasyon üzerinden gerçekleştirebiliyorsunuz. Eğer ABD’ye veri gizliliği konusunda güvenmiyorsanız, Avrupa lokasyonlu sunucuları ile StartPage’i kullanmaya devam edebilirsiniz. DDG’de olduğu gibi kullanıcı hesabı özelliği yok.
Qwant
Güncelleme (Mart 2021): Qwant, Türkiye’ye hizmet vermeyi durdurmuş.
DuckDuckGo’nun biraz daha şişirilmiş (bloated) versiyonu. Daha renkli bir tasarımı var. Sizi tanımlamak için cookie kullanmıyor. Diğerleri gibi arama geçmişinizi kaydetmiyor. DDG gibi sadece arama kelimenizle eşleşen reklamlar sunuyor. Javascript aktif değilse çalışmıyor (dolayısıyla TorBrowser ile kullanımı mümkün değil). Avrupa lokasyonlu bu arama motoru, ABD merkezli DDG yerine kullanılabilir.
Kişisel Tercihim
Google alternatifi olarak kullanmaya başladığım DuckDuckGo’yu, arama sonuçlarının tam olarak istediğim gibi olmaması sebebiyle StartPage’i kullanmak için arkaplana attım. Hala ikisini de kullanıyorum, fakat default arama motorum StartPage.
Güncelleme (Mart 2021): StartPage, yazı yayınlandıktan yaklaşık 6 ay sonra bir reklam şirketi tarafından satın alındı. Ben de kısa bir süre SwissCows‘u deneyip, DuckDuckGo’ya geri döndüm.
Qwant Türkiye’de hizmet vermiyor.
DDG gibi arama motorlarında çerezleri silince yaptığınız ayarlar da siliniyor. Tarayıcıda çerez tutmak her zaman iyi değil. İşim bitince devamlı çerezleri temizlerim.
Yazıyı yayınladığım tarihte Qwant, Türkiye’ye hizmet veriyordu. Güncelleyeceğim.
Aslında en iyisi farklı tarayıcılar + tarayıcı profilleri + arama motorları kullanarak, 3. parti şirketler tarafından toplanan kişisel verileri parçalara bölmek diye düşünüyorum.